วิชาการ

นอกจากบทความนี้แล้ว สามารถอ่านเพิ่มในแบบที่ไม่เป็นวิชาการมากนักได้ที่ https://beachlover.net/น้ำทะเลล้นฝั่ง-ภัยเนิบช/ การเพิ่มขึ้นของระดับน้ำทะเล (SLR) เป็นภัยคุกคามที่สำคัญต่อพื้นที่ชายฝั่งทั่วโลก โดยมีผลกระทบที่แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับลักษณะภูมิประเทศ การใช้ที่ดิน และปัจจัยทางเศรษฐกิจและสังคม การวิจัยระบุว่าเขตชายฝั่งที่ต่ำ เช่น Karasu ในตุรกี มีความเสี่ยงเป็นพิเศษ โดยมีระดับการคาดการณ์น้ำท่วม 1.40%, 6.02% และ 29.27% สำหรับสถานการณ์ SLR 1 ม., 2 ม. และ 3 ม. ภายในปี 2100 ตามลำดับ ซึ่งส่งผลกระทบต่อเขตเมือง พื้นที่เพาะปลูก และป่าไม้   ในทำนองเดียวกัน ในโปรตุเกส การขยายตัวของเขตอันตราย SLR เป็นสิ่งที่เห็นได้ชัด โดยมีอัตราการเพิ่มขึ้น 2.1 มม./ปี ระหว่างปี 1977 ถึง 2000 และการคาดการณ์ในอนาคตคาดว่าค่า SLR จะอยู่ระหว่าง 0.74 ม. ถึง 0.81 ม. ภายในปี 2100 ภายใต้สถานการณ์ SSP5   ที่ราบชายฝั่ง […]

การแทรกตัวของน้ำเค็ม (Saltwater intrusion) บริเวณปากแม่น้ำ คือ ปรากฏการณ์ที่น้ำเค็มจากทะเลไหลย้อนขึ้นมาในแม่น้ำ ทำให้พื้นที่บริเวณปากแม่น้ำมีปริมาณความเค็มของน้ำสูงขึ้นกว่าปกติ โดย Beach Lover ได้เคยนำเสนอไว้แล้วในโพส https://beachlover.net/saltwater-intrusion/ ครั้งนี้ขอกล่าวถึงเฉพาะการลดผลกระทบจากการแทรกตัวของน้ำเค็มบริเวณปากแม่น้ำ ซึ่งสามารถทำได้โดยการใช้มาตรการที่หลากหลายและบูรณาการ ทั้งแบบใช้โครงสร้างและไม่ใช้โครงสร้าง ดังนี้ มาตรการใช้โครงสร้าง มาตรการไม่ใช้โครงสร้าง นอกจากนี้ ยังมีมาตรการอื่นๆ ที่สามารถนำมาปรับใช้ได้ตามความเหมาะสมของแต่ละพื้นที่ เช่น สิ่งสำคัญคือการบูรณาการมาตรการต่างๆ เข้าด้วยกัน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการลดผลกระทบจากการแทรกตัวของน้ำเค็มบริเวณปากแม่น้ำ

ความสัมพันธ์ระหว่างความลาดชันชายหาดกับขนาดเม็ดทรายเป็นหัวข้อที่น่าสนใจและมีความสำคัญในการศึกษาด้านชายฝั่งทะเล โดยสามารถอธิบายความสัมพันธ์เบื้องต้นได้ดังนี้: ความลาดชันชายหาด (Beach Slope): ขนาดเม็ดทราย (Grain Size): ความสัมพันธ์ระหว่างความลาดชันชายหาดกับขนาดเม็ดทราย: งานวิจัยจำนวนมากทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศพบว่า ชายหาดที่มีเม็ดทรายหยาบกว่า มักมีหน้าหาดที่ชันกว่าเมื่อเทียบกับชายหาดที่มีเม็ดทรายละเอียดกว่า ด้วยเหตุผลดังต่อไปนี้ กลไกที่เกี่ยวข้อง: ความสำคัญในการศึกษา: ความเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างความลาดชันชายหาดกับขนาดเม็ดทรายมีความสำคัญต่อการจัดการชายฝั่ง การป้องกันการกัดเซาะชายฝั่ง งานออกแบบการเติมทรายชายหาด และการวางแผนการใช้ประโยชน์ชายฝั่งอย่างยั่งยืน ข้อควรพิจารณาเพิ่มเติม:

ฺBeach Lover ชวนมองสถานการณ์ฝนถล่มเกาะภูเก็ตในช่วงวันที่ 29-30 มิถุนายน 2567 ตามข่าวบางส่วนดังนี้ น้ำท่วมภูเก็ตเสียหายหนักทั้ง 3 อำเภอ: น้ำท่วมขังถนนหลายสาย รถเล็กสัญจรลำบาก บ้านเรือนประชาชนได้รับความเสียหาย มีการอพยพประชาชนในบางพื้นที่ (มติชนออนไลน์, https://www.matichon.co.th/region/news_4656712) น้ำท่วมภูเก็ตอ่วม ทำเครื่องบินลงจอดไม่ได้ รวม 14 เที่ยวบิน จนท.เร่งลงพื้นที่ช่วยเหลือ: น้ำท่วมขังบริเวณทางวิ่งของสนามบินนานาชาติภูเก็ต ทำให้ต้องยกเลิกและเปลี่ยนเส้นทางเที่ยวบินหลายเที่ยว (มติชนออนไลน์,https://www.matichon.co.th/region/news_4655815) “น้ำท่วม” ภูเก็ตทำเครื่องบินลงจอดไม่ได้ 14 เที่ยวบิน: สนามบินภูเก็ตต้องปิดทำการชั่วคราวเนื่องจากน้ำท่วม ส่งผลกระทบต่อผู้โดยสารจำนวนมาก (ฐานเศรษฐกิจ, https://www.thansettakij.com/business/tourism/600512) Beach Lover ขอชวนเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับความสัมพันธ์ที่เชื่อมโยงกันของฝนตกหนักและน้ำท่วมบนแผ่นดิน กับการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ชายฝั่งบรเวณท้ายน้ำดังนี้ ฝนตกหนักในพื้นที่ต้นน้ำ (Upstream) เช่น บนภูเขา ในแผ่นดิน สามารถส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงชายหาดในพื้นที่ท้ายน้ำ(Downstream) เนื่องจากปัจจัยต่างๆ ที่เชื่อมโยงกันดังนี้ สิ่งที่อาจเกิดขึ้นทันทีที่น้ำจำนวนนี้ไหลบ่าล้นพื้นที่ชายฝั่ง นั่นคือทรายบนชายหาดอาจถูกน้ำฝนเซาะเป็นร่องตามทางน้ำและไหลออกไปนอกจากฝั่งอย่างรวดเร็วความความแรงของน้ำและแรงโน้มถ่วงของโลก ดังที่เกิดขึ้นแล้วหลายครั้งที่ชายหาดพัทยาตามโพส https://beachlover.net/อีกแล้ว-ฝนถล่มหาดพัทยา/ และ https://beachlover.net/ฝนตกหนักที่พัทยาทำหาดพ/ และ https://beachlover.net/หาดพังรับฝนหนัก-อีกแล้ว/ และโพสเก่าๆในเวบนี้ ค้นหาได้จาก search icon มุมขวาบนของเวบ เมื่อผ่านช่วงเวลาฝนตกหนักและตะกอนบนแผ่นดินไหลลงทะเลเป็นจำนวนมากไประยะหนึ่ง ในบางพื้นที่อาจส่งผลกระทบต่อเนื่องดังต่อไปนี้ […]

ระบบนิเวศน์ปากแม่น้ำ ตั้งอยู่บริเวณที่แม่น้ำจืดบรรจบกับทะเลอันกว้างใหญ่ เป็นตัวแทนของส่วนเชื่อมต่อที่พิเศษและมีพลวัตระหว่างขอบเขตบนบกและทะเล ระบบนิเวศน์เหล่านี้ไม่เพียงแต่เต็มไปด้วยพืชและสัตว์นานาชนิดเท่านั้น แต่ยังทำหน้าที่เป็นผู้มีส่วนร่วมที่สำคัญต่อสุขภาพโดยรวมของโลกของเรา ปากแม่น้ำมีอยู่ทั่วทุกทวีป ดังนั้นสภาพธรรมชาติและสภาพแวดล้อมของปากแม่น้ำจึงแตกต่างกันไปในวงกว้างมาก ในขณะที่เรากำลังเผชิญกับความซับซ้อนของศตวรรษที่ 21 ซึ่งมีปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ความสำคัญของระบบนิเวศน์ปากแม่น้ำในการรักษาสมดุลทางนิเวศวิทยาจึงไม่สามารถประเมินค่าต่ำไปได้ ความหลากหลายทางชีวภาพเจริญเติบโตในบริเวณปากแม่น้ำ ซึ่งการผสมผสานของน้ำจืดและน้ำเค็มสร้างสภาพแวดล้อมที่อุดมสมบูรณ์ของแหล่งที่อยู่อาศัย ป่าชายเลน บึงเกลือ และที่ราบน้ำขึ้นน้ำลง เป็นหนึ่งในระบบนิเวศน์ที่มีลักษณะเป็นภูมิประเทศปากแม่น้ำ ซึ่งเป็นแหล่งพักพิงและแหล่งเพาะพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตหลายชนิด ระบบนิเวศน์เหล่านี้ทำหน้าที่เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาที่มีความสำคัญทางการค้า สนับสนุนการประมง ซึ่งมีความสำคัญต่อความมั่นคงด้านอาหารทั่วโลก นอกจากนี้ พื้นที่ปากแม่น้ำยังทำหน้าที่เป็นกันชนตามธรรมชาติ บรรเทาผลกระทบจากพายุ และทำหน้าที่เป็นตัวกรองมลพิษที่เกิดจากน้ำในแม่น้ำจากบริเวณต้นน้ำ เมื่อเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อมอย่างรวดเร็วและแรงกดดันจากมนุษย์ ปากแม่น้ำ ไม่ใช่เพียงจุดที่แม่น้ำบรรจบกับแหล่งน้ำขนาดใหญ่ แต่เป็นระบบนิเวศที่ซับซ้อน ซึ่งเกิดจากกระบวนการทางกายภาพ ปฏิสัมพันธ์ทางชีวภาพ และอิทธิพลของมนุษย์ พื้นที่รอยต่ออันสำคัญนี้มักมีลักษณะดังนี้: แนวโน้มที่เกิดขึ้นใหม่และทิศทางในอนาคต การจัดการปากแม่น้ำอย่างยั่งยืนเป็นสาขาที่มีพลวัตพร้อมแนวโน้มที่เกิดขึ้นใหม่หลายประการ: การจัดการปากแม่น้ำอย่างยั่งยืน ต้องก้าวข้ามแนวทางดั้งเดิมและใช้กลยุทธ์ที่เป็นนวัตกรรมใหม่ที่ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีที่ทันสมัย การบูรณาการการสำรวจระยะไกล การวิเคราะห์ข้อมูล และปัญญาประดิษฐ์ สามารถปฏิวัติความเข้าใจของเราเกี่ยวกับพลวัตของปากแม่น้ำ ทำให้สามารถตรวจสอบแบบเรียลไทม์ และการสร้างแบบจำลองเชิงคาดการณ์ได้ แนวทางการเปลี่ยนแปลงนี้ช่วยให้ผู้กำหนดนโยบายสามารถตัดสินใจอย่างรอบรู้ ส่งเสริมกลยุทธ์การจัดการแบบปรับตัวที่ตอบสนองต่อสภาพที่เปลี่ยนแปลงไปของระบบนิเวศน์ปากแม่น้ำ หากเราเข้าใจกลไกความสลับซับซ้อนของปากแม่น้ำ เราจะสามารถมุ่งสู่อนาคตที่ปากแม่น้ำได้รับการจัดการอย่างยั่งยืน เพื่อให้มั่นใจใน “สุขภาพ” ของระบบนิเวศที่สำคัญเหล่านี้ และความเป็นอยู่ที่ดีของชุมชนที่ต้องพึ่งพาอาศัยปากแม่น้ำ

เนินทรายชายฝั่งมีบทบาทสำคัญยิ่งยวดต่อระบบนิเวศชายฝั่ง เนินทรายทำหน้าที่เป็นแนวป้องกันทางธรรมชาติชั้นแรก ช่วยลดทอนความรุนแรงของคลื่นและพายุซัดฝั่ง อันเป็นการปกป้องชุมชนและโครงสร้างพื้นฐานบริเวณชายฝั่งจากภัยคุกคามทางธรรมชาติ นอกจากนี้ เนินทรายยังช่วยลดการกัดเซาะชายฝั่ง โดยโครงสร้างที่สามารถปรับเปลี่ยนรูปร่างได้ตามธรรมชาติของเนินทรายช่วยกระจายพลังงานคลื่น ลดผลกระทบต่อชายฝั่งได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนินทรายไม่ได้เป็นเพียงแค่แนวป้องกันทางกายภาพ แต่ยังเป็นระบบนิเวศที่ซับซ้อนและมีความหลากหลายทางชีวภาพสูง พืชพรรณเฉพาะถิ่นที่ปรับตัวให้อยู่รอดในสภาพแวดล้อมที่ทรายเคลื่อนตัวและมีความเค็มสูง ช่วยรักษาเสถียรภาพของเนินทรายและเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยที่สำคัญสำหรับสิ่งมีชีวิตหลากหลายชนิด ทั้งแมลง สัตว์เลื้อยคลาน นก และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม นอกจากนี้ เนินทรายยังเป็นพื้นที่สำคัญสำหรับการวางไข่ของเต่าทะเล ซึ่งเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ ระบบนิเวศของเนินทรายยังมีบทบาทสำคัญในการกรองน้ำฝนและน้ำท่า ก่อนที่จะไหลลงสู่ทะเล ช่วยลดปริมาณมลพิษและสารอาหารส่วนเกิน อันส่งผลดีต่อคุณภาพน้ำทะเลและระบบนิเวศทางทะเลโดยรวม นอกเหนือจากคุณค่าทางนิเวศวิทยา เนินทรายยังมีคุณค่าทางเศรษฐกิจ เนื่องจากเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ สร้างรายได้ให้กับชุมชนท้องถิ่น และเป็นทรัพย์สินที่มีมูลค่าสูงสำหรับเจ้าของที่ดินบริเวณชายฝั่ง การอนุรักษ์เนินทรายจึงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจและความยั่งยืนของชุมชนชายฝั่ง ด้วยเหตุนี้ เนินทรายจึงเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีคุณค่ามหาศาล การทำความเข้าใจและให้ความสำคัญกับบทบาทที่หลากหลายของเนินทราย จะช่วยให้เราสามารถอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติอันล้ำค่านี้ได้อย่างยั่งยืน

ชายหาดของไทยไม่ได้เป็นเพียงสถานที่ท่องเที่ยวที่สวยงาม หรือแหล่งทรัพยากรทางธรรมชาติที่รอการเข้ามาใช้ประโยชน์ หากแต่เป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของชุมชนชายฝั่ง ที่ผูกพันและพึ่งพาอาศัยกันมาอย่างยาวนาน ชุมชนชายฝั่งจึงเปรียบเสมือนผู้พิทักษ์หาดทราย ที่มีความรู้ ความเข้าใจ และประสบการณ์ในการใช้ชีวิตและทำมาหากินกับทรัพยากรเหล่านี้อย่างลึกซึ้ง การให้ความสำคัญและส่งเสริมบทบาทของชุมชนชายฝั่ง จึงเป็นกุญแจสำคัญในการสร้างความยั่งยืนให้กับชายหาดไทย ภูมิปัญญาท้องถิ่น: มรดกทางปัญญาที่สั่งสมจากรุ่นสู่รุ่น ชุมชนชายฝั่งไทยมีภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนานในการจัดการทรัพยากรชายฝั่งอย่างยั่งยืน ภูมิปัญญาเหล่านี้เป็นเหมือนตำราชีวิตที่บอกเล่าถึงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ที่สั่งสมจากการสังเกต ทดลอง และเรียนรู้จากประสบการณ์จริงของคนรุ่นก่อนๆ ตัวอย่างเช่น ชาวประมงพื้นบ้านที่รู้จักฤดูกาลวางไข่ของปลาและสัตว์น้ำชนิดต่างๆ จึงมีกฎระเบียบในการจับปลาที่สอดคล้องกับธรรมชาติ เพื่อให้มีปลาเหลือไว้ให้ขยายพันธุ์ต่อไป หรือชาวบ้านที่รู้จักใช้ประโยชน์จากพืชชายหาด เช่น ผักบุ้งทะเล หรือเหงือกปลาหมอ ในการรักษาโรคภัยไข้เจ็บตามตำรับยาพื้นบ้าน นอกจากนี้ ภูมิปัญญาท้องถิ่นยังครอบคลุมไปถึงการสร้างที่อยู่อาศัยและการดำรงชีวิตที่สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมชายฝั่ง เช่น การสร้างบ้านยกพื้นสูงเพื่อป้องกันน้ำท่วม การปลูกต้นไม้เพื่อลดแรงลม หรือการทำนาเกลือที่อาศัยความรู้เกี่ยวกับการขึ้นลงของน้ำทะเล ภูมิปัญญาเหล่านี้เป็นทรัพยากรที่มีค่าที่ควรได้รับการอนุรักษ์ สืบทอด และต่อยอด เพื่อนำไปสู่การจัดการชายฝั่งที่ยั่งยืนและเหมาะสมกับบริบทของแต่ละพื้นที่ การมีส่วนร่วมของชุมชน: เสียงที่ทรงพลังในการกำหนดอนาคต การจัดการชายฝั่งอย่างยั่งยืนไม่สามารถทำได้โดยภาครัฐหรือหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่งเพียงลำพัง แต่ต้องอาศัยการมีส่วนร่วมของชุมชนชายฝั่งอย่างแท้จริง ชุมชนควรมีสิทธิและโอกาสในการแสดงความคิดเห็นและมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์และการอนุรักษ์ทรัพยากรชายฝั่งในพื้นที่ของตนเอง การมีส่วนร่วมของชุมชนไม่เพียงแต่ทำให้แผนการจัดการชายฝั่งมีความเหมาะสมและตอบสนองความต้องการของชุมชนได้ดีขึ้น แต่ยังช่วยสร้างความเป็นเจ้าของและความรับผิดชอบต่อทรัพยากรชายฝั่ง เมื่อชุมชนรู้สึกว่าตนเองมีส่วนร่วมในการกำหนดอนาคตของชายหาด พวกเขาก็จะมีแรงจูงใจในการดูแลรักษาและใช้ประโยชน์จากทรัพยากรเหล่านี้อย่างยั่งยืน ความท้าทายและโอกาสในการเสริมสร้างศักยภาพชุมชน ชุมชนชายฝั่งหลายแห่งต้องเผชิญกับความท้าทายต่างๆ เช่น ความยากจน การขาดโอกาสทางการศึกษา การเข้าไม่ถึงบริการสาธารณะ การขาดแคลนทรัพยากร และผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การเสริมสร้างศักยภาพของชุมชนชายฝั่งจึงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้พวกเขามีความเข้มแข็งและสามารถรับมือกับความท้าทายเหล่านี้ได้ การเสริมสร้างศักยภาพชุมชนอาจรวมถึงการให้ความรู้เกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรชายฝั่งอย่างยั่งยืน […]