พายุซัดฝั่ง (Storm Surge) คือปรากฏการณ์ที่ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นอย่างผิดปกติจากอิทธิพลของพายุหมุนเขตร้อน เช่น ไต้ฝุ่น หรือพายุโซนร้อน โดยเกิดจากแรงลมที่พัดน้ำทะเลเข้าฝั่ง และความกดอากาศต่ำที่ทำให้น้ำทะเลยกตัวสูงขึ้น พายุซัดฝั่งสามารถทำให้เกิดน้ำท่วมฉับพลันในพื้นที่ชายฝั่ง สร้างความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินอย่างรุนแรง
กลไกหลักที่ทำให้เกิด “พายุซัดฝั่ง”
1. แรงลมของพายุ (Wind Setup)
ลมแรงจากพายุหมุนเขตร้อน (เช่น ไต้ฝุ่นหรือเฮอริเคน) พัดน้ำทะเลเข้าหาฝั่ง ยิ่งลมแรงและพัดต่อเนื่องนาน น้ำทะเลจะถูกกวาดเข้าหาฝั่งมากขึ้น ส่งผลให้ระดับน้ำที่ชายฝั่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว คิดภาพเหมือนมือเป่าผิวน้ำในอ่าง ลมนั้นจะดันน้ำไปกองด้านหนึ่ง
2. ความกดอากาศต่ำมาก (Pressure Setup)
พายุหมุนเขตร้อนมีลักษณะเด่นคือ “ศูนย์กลางความกดอากาศต่ำ” ความกดอากาศลดลง 1 มิลลิบาร์ จะทำให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นประมาณ 1 เซนติเมตร พายุขนาดใหญ่ที่มีความกดอากาศต่ำมาก เช่น 950 hPa จะยกน้ำทะเลขึ้นสูงได้ถึง 0.5–1 เมตรในพื้นที่ศูนย์กลาง เปรียบเทียบเหมือนการดูดน้ำขึ้นด้วยแรงดันจากหลอด
3. รูปร่างชายฝั่งและท้องทะเล (Bathymetry and Coastal Topography)
ชายฝั่งตื้นและลาดเอียง เช่น บริเวณอ่าวไทยตอนบน จะส่งเสริมให้คลื่นพายุซัดฝั่งรุนแรงยิ่งขึ้น เพราะน้ำทะเลที่ถูกดันเข้าหาฝั่งจะไม่มีที่ไหลกลับ ทำให้ท่วมสูง เหมือนการเติมน้ำในชามตื้น จะล้นเร็วกว่าเติมในชามลึก
4. คลื่นทะเล (Wave Setup)
คลื่นใหญ่ที่ซัดเข้าหาฝั่งสามารถยกน้ำขึ้นเพิ่มเติมจากผลของลมและความกดอากาศ เรียกว่า “wave setup” ซึ่งเพิ่มระดับน้ำทะเลอีกหลายเซนติเมตรถึงเมตร โดยคลื่นจะช่วยเสริมพลังของน้ำที่ซัดเข้าสู่ฝั่ง
5. ระดับน้ำทะเลตามปกติ (Tidal Phase)
หากคลื่นพายุซัดฝั่งเกิดพร้อมกับช่วง “น้ำขึ้นสูงสุด” จะยิ่งทำให้ระดับน้ำทะเลรวมสูงกว่าปกติ ความเสียหายจึงรุนแรงกว่าหากเกิดตอนน้ำลง จังหวะเวลาจึงสำคัญต่อระดับอันตรายที่เกิดขึ้น
แล้วเราสามารถพัฒนาระบบเตือนภัยพายุซัดฝั่งได้ไหม?
ในหลายประเทศได้พัฒนาระบบพยากรณ์และเตือนภัยพายุซัดฝั่ง โดยเฉพาะในพื้นที่ซึ่งมีความเสี่ยงสูงต่อปรากฏการณ์นี้ ตัวอย่างของระบบที่ว่ามานี้อาจประกอบไปด้วย:
1. แบบจำลองไฮโดรไดนามิก Delft3D Flexible Mesh (Delft3D FM): ใช้สำหรับจำลองการเปลี่ยนแปลงของระดับน้ำทะเลและกระแสน้ำ
2. แบบจำลองคลื่น SWAN (Simulating WAves Nearshore): ใช้สำหรับพยากรณ์ลักษณะของคลื่นทะเล
3.แพลตฟอร์มการพยากรณ์ Delft-FEWS: ระบบบริหารจัดการข้อมูลและการพยากรณ์ที่สามารถประมวลผลข้อมูลจากแบบจำลองต่าง ๆ และแสดงผลการพยากรณ์ในรูปแบบที่เข้าใจง่าย
ระบบนี้สามารถให้การพยากรณ์ล่วงหน้าเกี่ยวกับระดับน้ำทะเล คลื่น และพายุซัดฝั่ง ได้ ซึ่งช่วยสนับสนุนการตัดสินใจของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการออกประกาศเตือนภัยและดำเนินการป้องกันล่วงหน้า
