ป่าชายเลน…ปราการธรรมชาติของหาดโคลน
ป่าชายเลนเปรียบเสมือนเกราะป้องกันชายฝั่งตามธรรมชาติที่มีประสิทธิภาพสูง โดยมีกลไกการทำงานที่ซับซ้อนและหลากหลายมิติในการปกป้องชายฝั่งจากการกัดเซาะของคลื่นและกระแสน้ำ เริ่มต้นจากระบบรากที่แผ่กว้างและหนาแน่นของต้นไม้ป่าชายเลน เช่น ต้นโกงกาง แสม ลำพู ซึ่งทำหน้าที่เสมือนตาข่ายใต้น้ำที่สอดประสานกันอย่างซับซ้อน เมื่อคลื่นและกระแสน้ำพุ่งเข้าปะทะชายฝั่ง รากเหล่านี้จะช่วยชะลอความเร็วและลดพลังงานของคลื่นลงอย่างมาก เปรียบเสมือนกำแพงธรรมชาติที่คอยสกัดกั้นคลื่นไม่ให้เข้าถึงชายฝั่งโดยตรง นอกจากนี้ รากของต้นไม้ยังช่วยดักจับตะกอนดิน ทราย และอินทรียวัตถุต่างๆ ที่พัดพามาตามน้ำ ทำให้เกิดการสะสมของตะกอนบริเวณชายฝั่ง ซึ่งเป็นการเพิ่มพื้นที่และความแข็งแรงให้กับชายฝั่งตามธรรมชาติ ระบบรากของไม้ป่าชายเลนมีความหลากหลายและแตกต่างกันไปตามชนิดของพันธุ์ไม้ เพื่อปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมที่เป็นดินเลน น้ำท่วมขัง และมีออกซิเจนต่ำ โดยสามารถแบ่งประเภทของรากได้ดังนี้ 1. รากค้ำจุน (Prop roots หรือ Stilt roots): เป็นรากที่งอกออกมาจากลำต้นส่วนล่าง แล้วเจริญเติบโตลงไปในดิน ทำหน้าที่พยุงลำต้นให้แข็งแรง คล้ายเสาค้ำยัน ช่วยให้ต้นไม้ทรงตัวได้ดีในดินเลนที่อ่อนนุ่ม นอกจากนี้ รากค้ำจุนยังมีช่องอากาศ (Lenticels) เพื่อช่วยในการหายใจและรับออกซิเจน ตัวอย่างไม้ป่าชายเลนที่มีรากค้ำจุน ได้แก่ โกงกางใบเล็ก โกงกางใบใหญ่ 2. รากหายใจ (Pneumatophores): เป็นรากที่งอกขึ้นมาจากดินในแนวดิ่ง มีลักษณะคล้ายดินสอหรือเข็ม ทำหน้าที่หลักในการแลกเปลี่ยนก๊าซ โดยเฉพาะการรับออกซิเจนเข้าสู่ราก เนื่องจากดินเลนมีออกซิเจนน้อย รากหายใจจึงมีความสำคัญต่อการอยู่รอดของต้นไม้ ตัวอย่างไม้ป่าชายเลนที่มีรากหายใจ ได้แก่ ลำพู แสมทะเล 3. […]
