ชุมชนประมง

เขื่อนกันคลื่น ณ หาดบ้านเพ สร้างขึ้นเพื่อป้องกันท่าเทียบเรือบ้านเพที่อยู่ด้านในริมชายหาด เรียกขานในเชิงเทคนิคว่า Harbour breakwater โดยสร้างขึ้นประมาณปี 2536 โดยกรมเจ้าท่า ชาวบ้านท้องถิ่นที่อาศัยอยู่ที่นี่มายาวนานเล่าให้ฟังว่า แรกเริ่มเดิมที พื้นที่ก่อสร้างเขื่อนกันคลื่นตามที่ได้ตกลงกันกับชาวบ้านมิได้อยู่ในแนวปัจจุบัน แต่ไม่ทราบว่าด้วยเหตุผลกลใด ทำให้หน่วยงานตัดสินใจย้ายแนวเขื่อนกันคลื่นมาเป็นแนวปัจจุบันซึ่งวางทับลงไปบนแนวประการังที่มีความหลากหลายถึง 18 ชนิด กินพื้นที่ประมาณ 500 ไร่ หลังการก่อสร้าง ชาวบ้านเล่าให้ฟังว่า กระแสน้ำเริ่มเปลี่ยนทิศทาง แทงไปทางทิศตะวันออกของชุมชนบ้านเพ ซึ่งปัจจุบันเป็นพื้นที่บริเวณห้าง Lotus express จนเทศบาลต้องเอาหินมาถมเพื่อป้องกันชายหาด จนเป็นที่มาของกำแพงกันคลื่นบริเวณหน้าหาดสวนสนปัจจุบัน นอกจากนั้นยังพบว่าหาดทรายด้านหลังกลายสภาพเป็นหาดโคลนปนทรายและน้ำไหลเวียนไม่สะดวกเหมือนเช่นอดีต Beach Lover ได้ลงพื้นที่สำรวจเขื่อนกันคลื่นบ้านเพแห่งนี้ในเดือนมีนาคม 2564 พบว่ายังมีสภาพดี พบกระชังเลี้ยงหอยและปลาด้านหลังเขื่อนกันคลื่นตลอดทั้งแนว เนื่องจากเป็นพื้นที่อับคลื่นและลมจากอิทธิพลของเขื่อนกันคลื่น ชาวบ้านเลี้ยงปลาหลายชนิดในกระชัง ทั้งปลาสวยงามและปลาที่ใช้เพื่อกินเป็นอาหาร และมีการแขวนพวงหอย นี้ไว้รอบๆกระชังเลี้ยงปลา เพื่อกรองน้ำให้สะอาดมากขึ้น แล้วเหล่ามนุษย์อย่างพวกเราก็เอร็ดอร่อยกับการกิน “หอยพวง” นี้ อีกต่อหนึ่ง!

เมื่อปลายเดือนสิงหาคม 2563 นายกฯและคณะได้ลงพื้นที่ จ.ระยอง และได้เดินทางมารับฟังปัญหาของชาวประมงพื้นบ้านหาดบ้านเพ อ.แกลง รายละเอียดติดตามได้จาก https://tna.mcot.net/politics-516590 โดยชาวประมงได้ร้องเรียนว่าชายหาดแถบนี้สั้นลงเรื่อยๆจนจอดเรือไม่ได้โดยเฉพาะช่วงเวลาน้ำขึ้น Beach Lover ได้ลงพื้นที่ติดตามสถานการณ์ชายฝั่งในพื้นที่เดียวกัน เมื่อต้นเดือนกันยายน 2563 พบว่าพื้นที่นี้เป็นส่วนหนึ่งของหาดสนสวน มีลักษณะเป็นหาดทรายยาววางแนวทิศตะวันออก-ตะวันตก ตั้งแต่ปากน้ำแกลงเรื่อยไปจนถึงสามแยกที่เชื่อมไปยังถนนสุขุมวิท ระยะทางตลอดแนวชายฝั่งประมาณ 5 กิโลเมตร ชุมชนประมงบริเวณนี้ใช้พื้นที่ชายหาดเป็นที่จอดเรือประมงขนาดเล็ก วางอุปกรณ์ประมง แล้วใช้พื้นที่ริมถนนเลียบทะเลติดกับที่จอดเรือเป็นพื้นที่วางแผงขายผลผลิตที่ได้จากการประมง เรียกได้ว่า เมื่อเอาขึ้นฝั่งก็นำมาขายกันแบบสดๆได้ทันที จากภาพพบว่า คราบน้ำขึ้นสูงสุดของวันอยู่ในระยะประมาณตำแหน่งท้ายเรือพอดี เป็นไปได้ว่าในช่วงน้ำเกิดที่พิสัยของระดับน้ำขึ้นลงสูงกว่าปกติ น้ำจะขึ้นไปสูงกว่านี้จนเรือลอย และคลื่นที่วิ่งเข้าฝั่งอาจทำให้เรือที่ลอยอยู่นั้นกระแทกกันเองและกระแทกกับขอบคอนกรีตด้านริมถนนจนเกิดความเสียหายได้ นอกจากนี้ Beach Lover ยังพบว่าทางทิศตะวันตกประชิดชุมชนประมงมีลานคอนกรีตเอนกประสงค์ยื่นลงไปบนชายหาดตามภาพ สำหรับชายหาดสวนสน พบว่าการเคลื่อนที่ของตะกอนเลียบชายฝั่งมีทิศทางจากทิศตะวันตกไปทางทิศตะวันออก ดังนั้นหากมีโครงสร้างบางอย่างยื่นออกมาล้ำเขตอิทธิพลของคลื่น จะเป็นการรบกวนสมดุลของกระบวนการชายฝั่งทะเลนี้ นี่อาจจะเป็นหนึ่งในสาเหตุที่เร่งให้ชายหาดบริเวณชุมชนประมงหาดหายไปอย่างมีนัยสำคัญ นอกจากนั้น ทางทิศตะวันตกถัดไปทางท่าเรือบ้านเพ พบว่ามีโครงสร้างป้องกันชายฝั่งหลากหลาย ทั้งกำแพงกันคลื่นแนวดิ่ง เขื่อนกันคลื่นท่าเทียบเรือ ซึ่งสร้างเสร็จไปนานแล้ว และกำลังก่อสร้างกำแพงกันคลื่นแบบขั้นบันไดยาว 520 เมตร ที่กำลังจะแล้วเสร็จในเดือนธันวาคม 2563 นี้ น่าวิเคราะห์กันต่อว่า ชายหาดหน้าชุมชนประมงนี้หดหายตามคำบอกเล่าของชาวบ้านไปเท่าไหร่แล้วเมื่อเทียบกับอดีต ด้วยสาเหตุใด และอะไรเป็นตัวเร่งปรากฏการณ์นี้กันแน่